Wararka iyo Sheekooyinka

"Aad ayaan u nasiib badanahay in aan la shaqeeyo hay'ad tixgelisa madax-bannaanida Dadka Dhaladka ah oo leh sumcad aad u fiican oo is-faham kalsooni lehna la leh daneeyayaasha Qabiileed ee gobolka Oregon oo dhan," ayuu yiri Troy, oo ah Xiriiriyaha Qabiileed ee CareOregon iyo Kormeeraha Kooxda Daryeelka Qabiileed. "Aad ayey u fiican tahay in hoggaamiyayaasha Qabiileed ay noo doortaan in aan qabano hawshan muhiimka ah."

Shaqada ay ammaanto waa waa in shaqada qabiileed ee CareOregon iyo barnaamijkeenna Isku-duwista Daryeelka Qabiileed, barnaamij u furan dhammaan Hindida Maraykanka iyo kuwa u Dhashay Alaska marka la eego adeegga lacagta ah (kaararka furan) ee Qorshaha Caafimaadka Oregon oo laga yaabo inay u baahdaan in laga caawiyo ka gudbidda caqabadaha caafimaadkooda.

"Doorkayga, iyo ka qaybqaadashada CareOregon ee daryeelka caafimaadka ee qabiileed, waxaa dhaliyey codsi ay hoggaamiyeyaasha Qabiileed u gudbiyeen CareOregon, oo ay ku codsanayeen in laga caawiyo bixinta adeegyo gaar ah dhaqan ahaan iyo la-talinta Qabiillada, ururada qabiilleed, iyo dhammaan xubnaha Medicaid ee gobolka oo dhan ee loo yaqaano inay yihiin Hindida Maraykanka/Dhaladka Alaska," ayuu yiri Troy. Tani waxaa ku jira xubin kasta oo ka tirsan Oregon Medicaid oo ku jira kaadh furan oo loo yaqaan inay tahay Hindida Maraykanka/Dhaladka Alaska. Xubnahan waxaa laga yaabaa in aan si rasmi ah loogu qorin qabiiladooda ama qabiiladooda waxaa laga yaabaa in aan federaal ahaan loo aqoonsanayn (in badan oo dalka gudahiisa ah lama aqoonsana) iyo/ama qabiiladoodu waxa laga yaabaa inaysan ka soo jeedin Oregon. Waxaa sidoo kale ku jira xubnaha sagaalka qabiil ee xorta ah ee federaalku aqoonsan yahay ee Oregon: Qabiilka Burns Paiute ee Degmada Harney; Qabiilada Isbahaystay ee Coos, Hindida Umpqua Siuslaw-ga Hoose; Qabiilada Isbahaystay ee Grande Ronde; Qabiilada Isbahaystay ee Hindida Siletz; Qabiilada Isbahaystay ee Umatilla Indian Reservation; Qabiilada Isbahaystay ee Warm Springs; Qabiilada Hindida ee Cow Creek Band of Umpqua; Qabiilka Hindida ee Coquille iyo Qabiilada Klamath iyo sidoo kale NARA (the Native American Rehabilitation Association).

Doorkeedu waa xiriirin gudaha ah oo ka dhexeeya CareOregon (oo ay ku jiraan CCO-yadayada nagu xiran, Jackson Care Connect iyo Columbia Pacific CCO) iyo saaxiibadeena caafimaadka Qabiileed ee gobolka oo dhan. Waxay sidoo kale u dhaqmaysaa sidii kheyraad ay u sameyso taageeridda baahi kasta iyo in ay kobciso la shaqeynta bulshooyinka Dhaladka ah. "Anigoo ah aqoonyahan ku takhasusay aataarta oo wax ku bartay Harvard, aad ayay ii qancisay in aan haysto shaqo ii oggolaaneysa inaan ku dabaqo digriigayga xiisaha leh arrimaha runta ah. Sidoo kale, anigaa ah dadka Dhaladka ah (Lumbee), sidaa darteed ka shaqaynta hagaajinta natiijooyinka caafimaadka dadka Dhaladka ah iyo in la siiyo la talin iyo kormeer dhaqan ahaan habboon ayaa ah door aad ugu dhow kuna qaaliya qalbigayga," ayay intaa ku dartay.

Troy waxay sidoo kale tahay khabiir ku xeeldheer arrimaha CareOregon ee la xiriirta dhaqanka Qabiileed, barnaamijyada iyo wada-xiriirka dhaqan ahaan habboon, iyo daryeelka xogogaalnimada uur-ku-taalada maadaama ay la xiriiraan u adeegidda bulshooyinkeena dadka Dhaladka ah. "Dadka qabiiladu waxay leeyihiin qaar ka mid ah kala duwanaanshaha ugu wayn ee xagga caafimaadka ee dalkeenna," ayay tiri. "Adkaanshada taas oo ah xaqiiqda ah in adeegyada dhaqan ahaan ka jawaabaya iyo bixiyeyaasha ay adkaan karaan in la helo. Adeegyada dhaqan ahaan habboon iyo daryeelka xogogaalka uur-ku-taalada ma kala maarmaan."

Dad badan oo Dhalad ah (oo iyaduna ku jirto) si aad u xun ayey ula dhaqmeen bixiyeyaasha daryeelka caafimaadka, is-aaminaadduna waxay noqon kartaa arrin aad u wayn. "Waxaa kale oo muhiim ah in bixiyeyaasha dadka Dhaladka ah ay la-talin xirfadle ka helaan dadka fahamsan nuxurka wada-xiriirka iyo filashooyinka ee Waddanka Hindida iyo sidoo kale dhaxalka uur-ku-taalada jiilashu isku gudbiyaan iyo adkaysiga dadka Dhaladka ah," ayay tiri.

La-taliye ruqsad leh iyo aqoonyahan aataarta caafimaadka ah ahaan, Troy waxay ka bilawday shaqadeeda caafimaadka habdhaqan NARA (Native American Rehabilitation Association). Shaqadeedii ugu horraysay ee ay ka qabatay NARA waxay ahayd Dhakhtarka Caafimaadka Maskaxda kaasoo markii dambe loogu yeeri jiray barnaamijkooda wacyi-gelinta darbijiifka. "Waxaan nasiib u helay in aan xirto koofiyado badan intii aan joogay NARA, booskaygii ugu dambeeyay ee aan hayayna wuxuu ahaa agaasimaha Isdhexgalka Daryeelada Caafimaadka Asaasiga iyo Habdhaqan. Waxay ahayd wax cajiib ah inaan waxba iigu laabnayn shaqadaas iyo inaan la shaqeeyo qoyskayga NARA doorkayga hadda ee ah Xiriiriyaha Qabiileed ee CareOregon, JCC iyo CPCCO."

Mid ka mid ah waxyaabaha ay aadka ugu riyaaqsan tahay doorkan ayaa ah horumarinta iyo kobcinta xiriiro xooggan oo ay la leedahay Qabiilada ku nool Oregon iyo NARA, iyo inay tahay dhexdhexaadiye u dhexeeya Maamulka Caafimaadka Oregon, CareOregon iyo Qabiilada.

"Iyadoo ay jirto in aayo-ka-tashigu yahay wax wayn Waddanka Hindida, waxaan doonayaa in aan hubiyo in shaqada ay CareOregon ka qabanayso daryeelka caafimaadka ee Qabiiladu ay tahay mid ay door wayn ku leeyihiin daneeyayaasha Qabiileed iyo baahidooda la muujiyey. Hoggaamiyeyaasha barnaamijkeena waxay ku guuleysteen in ay ku socdaan khadka dhuuban ee u dhexeeya mudnaan siinta aayo-ka-tashiga dadka Dhaladka ah iyo bixinta la talin khabiirnimo," ayay ku soo gabogabaysay.

CareOregon, Saaxiibadeena iyo Qabiiladu waxay nasiib u heleen in u-doodahan oo kale inuu ka mid yahay kooxda Isku-duwista Daryeelka Qabiileed.  

Wixii macluumaad dheeraad ah oo ku saabsan barnaamijka Isku-duwista Daryeelka Qabiileed ee CareOregon,  guji halkan si aad u soo dejiso buug-yaraheena macluumaadka badan ah.