Qulubka: Arrin caafimaad oo guud oo halis ah
Murugaysan, qalbi jabisan, niyad xun: waxaa jira siyaabo badan oo lagu sharxo qulubka. Wuxuu ku dhici karaa dadka da'ado kala duwan, qowmiyadaha iyo jinsiga kala duwan. Laakiin dhab ahaantii waa maxay, sideese ku ogaaneysaa in adiga ama qof aad jeceshahay uu qabo?
Astaamooyinka qulubka ee la ogaado
Qulubka waxaa badanaa loogu yeeraa niyadjab weyn ama xaalad niyad-jab oo wayn marka loo eego caafimaad ahaan. Ma aha oo kale sida maalinta oo kaa xumaata. Dadka qaba qulubka waxay la kulmaan calaamadaha ugu yaraan labo isbuuc, inta badan maalinta, maalin walba.
Waa kuwan qaar ka mid ah calaamadaha suurtagalka ah:
- Dareemid rajo la'aan, hoosayn ama dambi galid
- Yeelashada jawi murugo iyo walaac leh
- Aan ku raaxaysan waxyaabo aad ku qanacsaneyd
- Hurdada oo kugu yaraata ama kugu badata si aad ah
- Daal ama tamar yar
- Isbeddel weyn oo ku dhaca rabitaanka cuntada (cunidda cunto aad u badan ama aad u yar), iyo miisaanka oo isbeddela
- In si fudud looga xanaajin karo ama caraysiin karo
- Dhib ku qaba shiish-saarka, xasuusashada wax ama go'aan qaadashada
- La kulmida madax-xanuun, caloosha oo xanuunta ama hawlgabka galmada
- Maskaxda oo ay ku soo dhacaan inaad naftaada waxyeesho ama disho
Qof kasta oo diiqada qaba ma la kulmi doono dhammaan calaamadahan. Sidoo kale calaamaduhu waxay noqon karaan qaar fudud ilaa qaar aad u daran.
Dadka qaba qulubka waxay u muuqdaan kuwo isbeddel cad ku yimi kaalintooda maalinlaha ah, sida siday u qabanayaan shaqooyinkooda ama shaqada dugsiga, xiriirka shaqsiyeed iyo hiwaayadahooga.
Khayraadka qulubka
Taageerada dhibaatada
Booqo Khadka Is-dilka & Dhibta, wac ama qoraal u dir 988, ama kula sheekeyso internetka.
Baaritaano lacag la'aan/jaban
La xiriir bixiyahaaga daryeelka caafimaadka, xafiiska caafimaadka maskaxda ee deegaanka, ama ururka daryeelka isku xiran (CCO).
Taageerada Lod-ka, kooxaha iyo fasalada
Booqo NAMI Oregon, cutubka Oregon ee National Alliance on Mental Illness (NAMI).
Xubnaha CareOregon loogu talogalay
Dib-u-eeg khayraadka caafimaadka maskaxda CareOregon, oo ay ku jiraan la-talin, dabiib, daaweyn isticmaalka maandooriyaha iyo daawo.
Istaatistigiska qulubka
Qulubka aad buu u badan yahay. 2021, in ka badan 8% dadka waaweyn ee ku nool Dalka Maraykanka ayaa sheegay in ay ku dhacday dhacdo qulub weyn sanadkii la soo dhaafay. Cilmi-baarayaashu waxay qiyaaseen in qiyaastii 1kii 6 qofba qof ay la kulmi doonaan qulub mar noloshooda.
Iyo in 2023, walaaca iyo/ama qulubka uu saameeyay in ka badan boqolkiiba 32 dadka qaangaarka ah ee Maraykanka, laakiin heerka ayaa xataa ka sareeyay Oregon: in ka badan 35 boqolkiiba. Waxaa jira sababo badan oo tani keentay, oo ay ka mid yihiin caqabadaha helitaanka daryeelka, gaar ahaan dhulka miyiga ah-oo ah wax CareOregon ay si adag ugu shaqeyneyso in ay wax ka qabato.
Waxyaalaha khatarta qulubka kordhiya
Qulubka qof kasta waa saamayn karaa. Laakiin waxyaalaha qaar ayaa dadka halis weyn ugu galin kara qulubka:
- Hidde-sidaha: Qulubka qoyska ayaa kala dhaxli kara. Cilmibaareyaal ka tirsan Jaamacadda Stanford ayaa soo jeedinaya in ku dhawaad 50% sababta qulubka ay tahay hidde-side, gaar ahaan kiisaska qulubka daran. Si kastaba ha ahaatee, sababtoo ah xubin ka mid ah qoyska ayaa qaba qulub macnaheedu ma ahan in aad adiguna yeelan doontid.
- Xaaladaha caafimaad ee joogtada ah: Qulubka waxa uu ku badan karaa dadka la tacaalaya xanuuno daba dheeraada sida sonkorowga, xanuun daba dheeraaday, kansar, cudurada wadnaha iyo xaalado kale oo badan oo saameyn ku yeesha noloshaada tayadeeda.
- Diiqadda: Dhacdooyinka adkaa sida xadgudubka galmada, dhaawacyada, geerida ehelka iyo furiinka ayaa marmarka qaar kicin kara qulubka.
- Isticmaalka maandooriyaha: Inkastoo dadka qaar ay bilaabaan isticmaalka maandooriyaha si ay ula tacaalaan dareenka qulubka, isticmaalka maandooriyaha ayaa sidoo kale sababi kara isbeddelka qaab dhismeedka maskaxda iyo shaqada taasoo sare u qaadaysa halista qulubka, oo ay la socoto xaaladaha kale ee maskaxda sida walaaca iyo diiqadda ka dhalata gocashada (PTSD).
Caawinaad u helidda qulubka
Warka wanaagsani waa in qulubka wayn uu yahay mid si weyn loo daaweyn karo. Tan waxay ku lug yeelan kartaa isku darka daaweynta, isbeddelada hab nololeedka iyo daawada.
Qorshaha daaweynta saxda ah way ku kala duwanaan karaan dadku, waana sababta ay muhiim u tahay in caawimaad laga helo bixiye caafimaadka maskaxda ah. Daryeelahaada caafimaadku waa kuu gudbin karaan mid.
Caawin u helidda qulubka waa mid ka mid ah waxyaabaha ugu wanaagsan ee aad naftaada iyo ehelka aad jeceshahayba u qaban karto. Ceeb ma aha in gargaar la helo; qulubka waa xaalad caafimaad, sida xaalad kasta oo caafimaad oo kalena, waxay ku fiicnaanaysaa daaweyn.
