Cillad walaac: In ka badan inta dareen-wadayaasha caadiga ah
Qof kastaa wuxuu dareemaa naxsanaan iyo walwal waqti kasta, taasina waa caadi. Laakiin marka uu marar badan dhaco dareenkaan oo carqaladeeyo awoodaada shaqada, waxay muujisan kartaa xaalad walaac. Waa tan sidaad u sheegi karto haddii adiga ama qof aad jeceshahay uu la kulmo walaaca.
Calaamadaha lagu garto xaaladda walaaca
Markuu yar yahay, walaacu dhab ahaantii faa'ido ayuu u yeelan karaa tusaale ahaan, wuxuu kaa caawin karaa in aad feejignaato marka aad imtixaan galayso ama aadeyso wareysi shaqo. Laakiinse dadka ku jira xaaladda walaaca, walaacoogu kama tago. Wuu saamayn karaa iyaga maalin kasta oo uu sii xumaadaa marba marka ka dambaysa haddii aan la daawayn.
Waa kuwan qaar ka mid ah calaamadaha suurtogalka ah:
- Dareenno isdaba joog ah oo walwal, argagax ama cabsi leh
- Hurdada dhib ku qaba
- Qofka oon awoodin inuu wax shiishka saaro ama go'aano qaato
- Qofka oon awoodin inuu joojiyo ka fikirka dhibaatada
- Cabsi xoog leh oo qofku ka qabo walxaha ama meelaha qaarkood (baqdin)
- Gacmaha ama cagaha oo qabooba oo dhidida
- Neefsiga oo gaabta ama neefsashada oo degdeg ah
Qof kasta oo walaaca qabo ma la kulmi doono dhammaan calaamadahaas. Sidoo kale calaamaduhu waxay noqon karaan qaar fudud ilaa qaar aad u daran.
Dadka walaaca qaba waxay la kulmaan in walaacu hawlaha muhiimka ah ka hor istaago. Waxaa laga yaabaa inay ogaadaan in cabsidooda aysan u dhigmin waxa dhacaya laakiin ay dhibaato ku qabaan inay is dejiyaan.
Istaatistigiska xaaladda walaaca
In ka badan 19 boqolkiiba dadka waaweyn ee ku nool Maraykanka waxay qabeen xaalad walaac sanadkii la soo dhaafay- kaas oo ah ku dhawaad 1-kii qofba 5 qof.
Iyo 2023, walaaca iyo/ama qulubka wuxuu saameeyay in ka badan 32 boqolkiiba dad waaweyn ee Maraykanka, laakiin haddana aad ayuu uga sii sarreeyay Oregon intaas: in ka badan 35 boqolkiiba.
Khayraadka walaaca
Taageerada dhibaatada
Booqo Khadka Is-dilka & Dhibta, wac ama qoraal u dir 988, ama kula sheekeyso internetka.
Baaritaano lacag la'aan/jaban
La xiriir bixiyahaaga daryeelka caafimaadka, xafiiska caafimaadka maskaxda ee deegaanka, ama ururka daryeelka isku xiran (CCO).
Taageerada Lod-ka, kooxaha iyo fasalada
Booqo NAMI Oregon, cutubka Oregon ee National Alliance on Mental Illness (NAMI).
Xubnaha CareOregon loogu talogalay
Dib u eeg khayraadka caafimaadka maskaxda CareOregon, oo ay ku jiraan la-talin, dabiib, daawaynta isticmaalka maandooriyaha, iyo daawooyin.
Noocyada xaaladaha walaaca
Xaaladaha walaaca waxay ku imaan karaan qaabab kala duwan. Shanta ugu badani waa:
- Xaaladda walaaca ee guud: Walaac aan macquul ahayn ama la buunbuuniyay oo ku saabsan nolol maalmeedka iyo hawlaha.
- Xaaladda argagaxa: Waxaa la dareemaa iftiimo cabsi ah oo keena argagax, taas oo sababta calaamado jireed sida wadnaha oo gariira, feedha xanuun iyo dhidid xad-dhaaf ah.
- Xaaladda walaaca bulsheed: Aad baad iskugu fiirsataa oo dadka kale ayaad ka cabsataa in ay ku xukumaan. Waxaa laga yaabaa inaad si aad ah u walaacsan tahay ka dareento goobaha bulshada ama aad ka fogaato gedigoodaba.
- Cabsi: Waxaad aad uga cabsataa shay ama cid, ilaa heer ay kugu adagtahay inaad hareeraheeda joogto ama aad ka fogaato guud ahaan, sida cabsida meelaha sare.
- Xaaladda diiqadda jugta kadib (PTSD): Jug kadib, waxaad qabtaa cabsi aad u daran marka aad ku jirto xaalad la mid ah, sida inaad ka baqdo inaad habeenkii baxdo marka lagugu dhibaateeyey mugdiga.
Caawinaad u helidda walaaca
Warka wanaagsani waxa weeye in walaaca aad loo daaweyn karo. Tan waxay ku lug yeelan kartaa isku darka daaweynta, isbeddelada hab nololeedka iyo daawada.
Qorshaha daaweynta saxda ah way ku kala duwanaan karaan dadku, waana sababta ay muhiim u tahay in caawimaad laga helo bixiye caafimaadka maskaxda ah. Daryeelahaada caafimaadku waa kuu gudbin karaan mid.
Caawinaada walaaca oo aad hesho waa mid ka mid ah waxyaabaha ugu wanaagsan ee aad naftaada iyo ehelkaba u qaban karto. Wax la ceebsado ma aha in gargaar la helo; Walaaca waa xaalad caafimaad, sida xaalad kasta oo caafimaad oo kale, waxa lagaga bogsadaa daaweyn caafimaad.
